Biblia, heretycy, ortodoksi

15 lutego 2015 r. godz. 19:00. Spotkanie odbywa się w ramach przygotowań do premiery „Męczenników” Mariusa von Mayenburga w reż. Grzegorza Jarzyny.

Pod koniec XIX wieku w konserwatywnych środowiskach protestanckich w Stanach Zjednoczonych zrodził się szczególny rodzaj interpretacji Biblii, zwany biblijnym fundamentalizmem. Polegał on na dosłownym rozumieniu Starego i Nowego Testamentu jako źródła całkowitej i nieomylnej wiedzy o świecie w oderwaniu od historycznego i kulturowego kontekstu biblijnych tekstów.

Do współczesnego fundamentalizmu biblijnego nawiązuje sztuka Mariusa von Mayenburga „Męczennicy”, której inscenizację w TR Warszawa przygotowuje Grzegorz Jarzyna. Jej nastoletnia bohaterka pod wpływem religijnego objawienia próbuje narzucić swojemu otoczeniu w domu i szkole radykalne zasady moralne, wywiedzione wprost z biblijnych cytatów. A kiedy napotyka opór, jest gotowa ponieść ofiarę w imię swojej wiary. Fundamentalizm biblijny był pierwotnie reakcją na nowoczesność i krytyczne odczytywanie Biblii przez liberalnych teologów. Dzisiaj coraz częściej staje się instrumentem w politycznej lub ideologicznej walce. Przykładem fundamentalistycznej interpretacji jest wykorzystanie opowiadania o stworzeniu mężczyzny i kobiety jako argumentu przeciwko równouprawnieniu kobiet, czy też polityczne odwoływanie się do opisu granic biblijnego Izraela.

Czym jest Biblia – zbiorem zasad podyktowanych przez Boga czy tekstem, który podlega interpretacji w zależności od czasu i kultury? Jak powstawały teksty Biblii hebrajskiej, kiedy je spisano, kto miał prawo interpretować je autorytatywnie? Jakie nurty i sekty pojawiły się wewnątrz religii narodu hebrajskiego przed pierwszym wiekiem n.e.? Czym była biblijna ortodoksja i herezja? Te pytania będą osnową rozmowy, jaką z dr Łukaszem Niesiołowskim-Spanò z Instytutu Historii UW przeprowadzi Tadeusz Bartoś, profesor filozofii na Akademii Humanistycznej im. A. Gieysztora.

Fragmenty Biblii czytają aktorzy TR Warszawa: Justyna Wasilewska i Cezary Kosiński.
Opieka reżyserska: Grzegorz Jarzyna.

Tadeusz Bartoś – filozof, profesor Akademii Humanistycznej im. A. Gieysztora w Pułtusku, autor kilku książek na temat filozofii Tomasza z Akwinu oraz pozycji Kościoła katolickiego we współczesnym świecie, m.in. „Koniec prawdy absolutnej”, „Wolność, równość, katolicyzm”, „Jan Paweł II. Analiza krytyczna, ścieżki wolności”, „Tomasza z Akwinu teoria miłości”.

dr hab. Łukasz Niesiołowski-Spanò – historyk starożytności, pracuje w Instytucie Historii Uniwersytetu Warszawskiego. Zajmuje się historią i religią starożytnej Palestyny.